Introductie Depo-Medrol

Methylprednisolon is een bijnierschorshormoon, ook wel corticosteroïd genoemd.
Bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties. Ze zijn ook nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.

Artsen schrijven methylprednisolon voor bij aandoeningen met ernstige ontstekingen. Bijvoorbeeld Multiple Sclerose (MS), Lupus Erythematodes (LE), reumatische aandoeningen, ernstige huidontstekingen, bepaalde oogontstekingen, bepaalde bloedziekten (de bloedstollingsziekte ITP en bloedarmoede door afbraak van de rode bloedcellen), darmziekten (colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), ernstige allergische reacties en nierziekten.
Bij ontstekingsziekten wordt het op verschillende manieren toegepast: in een hoge dosering gedurende enkele dagen tot weken (stootkuur) en in een lagere dosering gedurende meerdere maanden (langdurige behandeling). Artsen schrijven het meestal voor als stootkuur.

Verder wordt methylprednisolon gebruikt als onderdeel van een behandeling bij kanker.
Ook wordt het gebruikt om een tekort aan lichaamseigen bijnierschorshormonen aan te vullen (zoals bij de bijnierziekten ziekte van Addison, ziekte van Cushing en het adrenogenitaal syndroom). Als men het op deze manier gebruikt heet het substitutietherapie.

Handelsinformatie

Methylprednisolon is sinds 1956 internationaal op de markt. In injecties is het op recept verkrijgbaar onder de merknamen DepoMedrol en SoluMedrol. DepoMedrol werkt meerdere dagn door, SoluMedrol heeft meteen een sterk effect.

Injecties met methylprednisolon worden ook plaatselijk toegediend in huidaandoeningen of rond ontstoken gewrichten. Lees hiervoor de tekst onder Methylprednisolon injecties in of rond een gewricht of huidaandoening.

Hoe moet ik Depo-Medrol gebruiken?

Hoe?
Het infuus of de injecties worden meestal door een arts of verpleegkundige toegediend.
Gebruikt u dit medicijn in noodsituaties bij een corticosteroïd-crisis? Soms kunnen u of uw partner worden geïnstrueerd om zelf een injectie te kunnen toedienen. Bijvoorbeeld wanneer u op vakantie gaat.

Hoelang?

Stootkuur
Een stootkuur is een behandeling gedurende enkele dagen tot weken. De hoeveelheid per dag is meer dan bij een langdurige behandeling met methylprednisolon. Bij een stootkuur met methylprednisolon krijgt u dagelijks, om de dag of iedere week een injectie. De injecties blijven gedurende enkele dagen werken.
Bij een stootkuur zijn er meestal geen ernstige bijwerkingen.
Een stootkuur wordt meestal toegepast bij een plotselinge verergering van chronische ontstekingsziekten. Methylprednisolon geneest de aandoening niet, maar onderdrukt de ziekteverschijnselen. Hierdoor kan uw lichaam zich makkelijker herstellen.
Meestal merkt u de werking binnen enkele uren. Soms is de stootkuur bedoeld om de periode te overbruggen tot u de werking merkt van een ander medicijn, waarvan het effect langzamer intreedt.

Langdurige behandeling
Een behandeling van enkele maanden of langer bestaat meestal uit een tweewekelijkse of maandelijkse injectie met methylprednisolon.
Gedurende de hele behandeling bepaalt uw arts samen met u of de hoeveelheid methylprednisolon moet worden bijgesteld, zodat u de laagst mogelijk dosering gebruikt die nog goed werkt.
Deze langdurige behandeling wordt toegepast bij ernstige ziekten met ontstekingsverschijnselen, als andere medicijnen niet of onvoldoende helpen.
Het kan bij deze aandoeningen enkele weken duren voor u het effect van methylprednisolon merkt.

Substitutietherapie
Bij substitutietherapie vervangt methylprednisolon het lichaamseigen cortisol, als uw lichaam dat niet meer voldoende aanmaakt. Methylprednisolon wordt vooral gebruikt tijdens een corticosteroïd-crisis. Tabletten of capsules werken dan vaak niet snel genoeg. Bovendien bent u tijdens zo'n crisis vaak niet meer in staat te slikken. Als substitutietherapie kunt u methylprednisolon levenslang gebruiken.Heeft u bij een corticosteroïdcrisis een noodinjectie gebruikt? Bel dan daarna meteen uw arts.

Wanneer?

• Multiple sclerose (MS): als stootkuur van 3 tot 10 dagen. U krijgt dagelijks een injectie of infuus met methylprednisolon.
• Systemische lupus erythematodes (SLE): meestal een stootkuur van 1 tot 3 dagen met dagelijks een injectie of infuus.
• Reumatoïde artritis (reuma): u gebruikt prednisolon meestal tot het DMARD (reumamedicijn) begint te werken.
• Ook schrijven artsen het voor bij een plotselinge verergering van de klachten. U krijgt het dan als stootkuur van1 tot 4 dagen.
• Of u krijgt een behandeling van enkele maanden met een lagere dosering. U krijgt de injectie dan eens per maand.
• Colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn: in het begin krijgt u dagelijks een injectie. Na verbetering van de klachten krijgt u gedurende 2 tot 3 maanden steeds een minder sterke injectie met methylprednisolon om de kuur af te bouwen. Of de arts zet u over op tabletten of capsules met een bijnierschorshormoon, zoals prednisolon.
• Ernstige huidallergie (zoals ernstige allergie door aanraking planten): één keer een injectie.
• Contactallergie: 1 injectie die na 5 tot 10 dagen moet worden herhaald.
• Juveniele dermatomyositis meestal een stootkuur van 3 dagen met dagelijks een injectie.
• Overige huidaandoeningen de behandeling bestaat vaak uit wekelijks een injectie, gedurende een aantal weken.
• Oogontstekingen: de behandeling is een stootkuur, waarbij u 1 tot 3 dagen iedere dag een injectie krijgt.
• Nierontstekingen en het syndroom van Goodpasture: meestal krijgt u gedurende een aantal dagen iedere dag of om de dag een injectie.
• Bloedstollingsziekten: meestal krijgt u gedurende een aantal dagen iedere dag of om de dag een injectie.
• Auto-immuun hemolytische anemie: de behandeling duurt meestal 1 tot 3 dagen.
• Bij misselijkheid door chemotherapie: u krijgt dit medicijn per infuus of injectie een uur voor de chemo wordt toegediend en tot minstens 3 uur erna.
• Bijnierziekten (substitutietherapie): u kunt methylprednisolon levenslang gebruiken.
• Overige aandoeningen: de duur van de behandeling is afhankelijk van de soort en de ernst van de aandoening. Bij hevige ziekteverschijnselen is vaak een korte kuur van enkele dagen tot weken nodig. Bij chronische aandoeningen met minder hevige verschijnselen, moet de behandeling vaak juist meerdere maanden doorgaan en daarna langzaam afgebouwd.

Op welke bijwerkingen moet ik letten?

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. De kans op deze bijwerkingen hangt af van uw eigen gevoeligheid voor dit medicijn, de hoeveelheid methylprednisolon die u gebruikt en de duur van de behandeling.

• Bij een behandeling van 1 of 2 injecties en bij substitutietherapie (als u zelf te weinig bijnierschorshormoon aanmaakt): u heeft weinig kans op bijwerkingen.
• Bij een stootkuur (paar dagen lang iedere dag of om de paar dagen een injectie): de bijwerkingen zijn soms lastig of vervelend, maar meestal niet gevaarlijk of schadelijk.
• Als u vaker per jaar een stootkuur heeft of deze injecties meerdere weken of maanden gebruikt: de meeste lastige of vervelende bijwerkingen gaan over als u aan het middel gewend bent geraakt. Dat is na enkele dagen tot weken. Na enkele weken gebruik of veel stootkuren heeft u wel een kleine kans op andere ernstigere bijwerkingen. Hoe korter u dit medicijn gebruikt en hoe lager de dosering, hoe minder kans u heeft op deze bijwerkingen.

Bijwerkingen die u meteen vanaf het begin kunt krijgen:

Zelden

• Maag- of darmklachten, zoals misselijkheid, braken en een onaangename smaak in de mond.
• Hartkloppingen en flauwvallen, direct na het inspuiten.
  Na enkele dagen of weken kunnen nog stoornissen in uw hartritme voorkomen. Raadpleeg uw arts als u dit merkt.
• Leverontsteking (hepatitis). U kunt het merken, maar dat hoeft niet altijd, aan geelzucht, een gele verkleuring van de huid, tandvlees en het oogwit, donkere urine, een ziek gevoel en jeuk. Stop dan met het gebruik en waarschuw onmiddellijk een arts.
• Meer kans op infecties met bacteriën, virussen of schimmels. Overleg voor gebruik met uw arts als u een infectie heeft, zoals tuberculose. Dat is nodig omdat sluimerende infecties door dit medicijn erger kunnen worden. Bovendien heeft u het minder snel in de gaten als een infectie uit de hand loopt. Dit medicijn vermindert namelijk de verschijnselen van een ontsteking, zoals roodheid en zwelling.
  Neem in elk geval contact op met uw arts bij
  • een ontsteking die opeens opkomt;
  • ontstekingen in of rond uw ogen;
  • ontstekingen waarvan u weet of vermoedt dat deze door een virus zijn veroorzaakt, zoals gordelroos;
  • als in uw omgeving mazelen of waterpokken heerst;
  • als u een wond heeft die slecht geneest;
  • als u gevaccineerd moet worden, bijvoorbeeld tegen tropische ziekten. Mogelijk reageert uw lichaam onvoldoende op de inenting.
• Hoofdpijn en duizeligheid.
• Spierklachten, zoals spierzwakte, snel vermoeid, spierpijn, trillende handen en spierkrampen in handen, voeten en benen. Dit kan na stoppen nog lang aanhouden.
  Mensen met de spierziekte myasthenia gravis kunnen hier extra last van hebben. Raadpleeg uw arts als uw klachten verergeren
• Veranderingen in gevoel en stemming Dit kan per persoon verschillen. U kunt energieker, prikkelbaar, rusteloos, angstig of agressief worden, maar ook neerslachtig, futloos of vermoeid.
  Heeft u veel last van deze stemmingsveranderingen? Praat erover met uw arts. Mogelijk moet de dosering bij een volgende injectie iets lager.
  Bent u depressief of wordt u hiervoor behandeld? Overleg met uw arts voor u dit medicijn gaat gebruiken..
• Verschijnselen van diabetes (suikerziekte). U merkt dit aan veel dorst en veel plassen. Dit komt vooral voor bij mensen boven de 75 jaar.
  Heeft u diabetes? Mogelijk heeft u tijdens de behandeling meer insuline of glucoseverlagers nodig. Meet extra vaak uw bloedglucose.
• Vochtophoping (oedeem). Dit merkt u vooral aan opgezwollen enkels en voeten.
  Mensen die al last van oedeem hebben, bijvoorbeeld door hartfalen zijn hier extra gevoelig voor. Overleg daarom voor gebruik met uw arts als u hartfalen of oedeem heeft.

Zeer zelden

• Maagzweer of darmzweer. Dit medicijn kan een maagzweer verergeren. Overleg voor gebruik met uw arts of apotheker als u een maag- of darmzweer heeft of kortgeleden heeft gehad. Misschien heeft u een maagbeschermer nodig. Raadpleeg uw arts als uw maagklachten verergeren.
• Een te hoge bloeddruk. Overleg voor gebruik met uw arts als u een hoge bloeddruk heeft of hiervoor behandeld wordt. Uw bloeddruk moet vaker gecontroleerd.
• Ernstige psychische klachten, zoals overdreven opgewekt gevoel, impulsief gedrag, verwardheid, wanen en hallucinaties. Overleg bij deze verschijnselen met uw arts.
• De hik. Raadpleeg uw arts als u hier last van blijft houden.
• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten of jeuk.
  Een heel enkele keer ontstaat een ernstige allergie (met onder andere benauwdheid, zwelling van mond, keel, verlies van het bewustzijn). Ga dan onmiddellijk naar een arts of Eerste-Hulpdienst.
  In beide gevallen mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor methylprednisolon. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.
• Bij injecties in een spier: op de plaats van de injectie deuk in de huid, donkere of lichte verkleuring van de huid.

Als u methylprednisolon meer dan 3 weken achtereen gebruikt of meerdere stootkuren per jaar nodig heeft: u heeft meer kans op onderstaande bijwerkingen. Ze treden soms pas na maanden op, of pas als u al bent gestopt.

Soms

• Zwaarder worden en een andere vetverdeling. Dit komt door een andere opbouw en afbraak van vet, meer eetlust en vasthouden van vocht. Vet gaat vooral zitten op de buik en op de bovenkant van de rug. Het is vaak nodig uw eetgewoontes aan te passen om uw gewicht op peil te houden. Een diëtist kan u daarbij helpen.
• Dik gezicht (bolle wangen). Net als de gewichtstoename is dit voor velen een belangrijk nadeel van de behandeling. Het gaat niet goed met u, maar voor uw omgeving ziet u er juist 'welvarend' uit. Het verdwijnt weer als u stopt met het medicijn.

Zelden

• Dunnere huid, waardoor u sneller blauwe plekken heeft en streepvormige littekens (striae). Enige maanden na het stoppen met de behandeling heeft de huid meestal weer zijn normale dikte terug. De littekens verdwijnen niet meer.
• Rood geaderde of rode huid in het gezicht en puntvormige huidbloedinkjes.
• Verminderde werking van de bijnierschors. Vooral kinderen zijn gevoelig voor deze bijwerking. Hier heeft u tijdens de behandeling geen last van, maar na het stoppen heeft uw bijnierschors tijd nodig om op gang te komen om weer zelf bijnierschorshormonen aan te maken. Dit kan meerdere maanden duren.
• Groeivertraging bij kinderen. Het is belangrijk dat een arts regelmatig de lichaamslengte en het lichaamsgewicht controleert. Als blijkt dat het kind te weinig groeit, kan de arts de injecties minder vaak geven. Dit herstelt de groei.
• Broze botten (osteoporose), waardoor deze eerder breken. Het is belangrijk tijdens het gebruik van dit medicijn voldoende kalk te gebruiken (in de vorm van zuivelproducten of eventueel als tabletten). Ook lichaamsbeweging is nodig omdat dat zorgt voor een actieve opbouw van de botten.
• In veel gevallen zal de arts u adviseren ook medicijnen tegen botontkalking te gebruiken.
• Te weinig kalium in het bloed. Dit merkt u onder andere aan spierkrampen, spiertrekkingen, spierpijn, spierzwakte, minder eetlust, verstopping en hartkloppingen of een overslaand hart. Neem bij een of meer van deze klachten contact op met uw arts.
• Te veel cholesterol in het bloed na meerdere maanden gebruik. Hierdoor heeft u meer kans op hart- of vaatziekten. Uw arts kan medicijnen voorschrijven om de hoeveelheid cholesterol in uw bloed te verlagen.
• Staar (een blijvende vertroebeling van de ooglens: cataract). Neem contact op met uw arts als u slechter, wazig of dubbel ziet. Staar komt meestal alleen voor bij gebruik gedurende meerdere jaren.
• Glaucoom (verhoogde oogboldruk). Overleg met uw arts als u weet dat u glaucoom heeft, terwijl u daar niet voor wordt behandeld. Waarschuw uw arts als u minder goed gaat zien of als u hevige pijn achter uw oog heeft die niet binnen enkele uren wegtrekt. Glaucoom komt meestal alleen voor bij gebruik gedurende meerdere jaren.

Zeer zelden

• Huidklachten, zoals slecht genezende wonden, acne (jeugdpuistjes), veel transpireren, meer lichaamsbeharing (vooral in het gezicht) en donkere of juist lichte plekken op de huid.
• Peesontsteking en makkelijker scheuren van pezen, vooral van de achillespees.
• Impotentie
• Bij vrouwen: wegblijven van de menstruatie tijdens de behandeling.
• Ernstige hart-vaataandoening, zoals hartfalen, een hartaanval of een beroerte. Hier is meestal pas kans op na meerdere maanden gebruik.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen, of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Heeft Depo-Medrol wisselwerkingen met andere medicijnen?

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Ontstekingsremmende pijnstillers, zoals acetylsalicylzuur, diclofenac, ibuprofen en naproxen. Deze pijnstillers hebben als bijwerking maag- en darmzweren. De kans hierop is groter als u ook methylprednisolon gebruikt. De pijnstiller paracetamol heeft deze bijwerking niet. Deze kunt u wel veilig gebruiken.
  Heeft u een ontstekingsremmende pijnstiller nodig? Overleg met uw arts of apotheker. Als u methylprednisolon gebruikt moet u vaak ook een maagbeschermend middel slikken.
• Bepaalde vaccins, bijvoorbeeld bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR), rotavirusvaccin, varicellavaccin (tegen waterpokken) en BCG-vaccin (tegen tuberculose). Methylprednisolon vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en kan de kans op bijwerkingen ervan verhogen.
  Als u methylprednisolon gebruikt als substitutietherapie zal uw lichaam wel goed op de vaccins reageren. Overleg met de arts als u gevaccineerd moet worden.
• Carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne of primidon (medicijnen, onder andere gebruikt bij epilepsie) en het medicijn tegen tuberculose rifampicine. Deze middelen kunnen de hoeveelheid methylprednisolon in het bloed verlagen. Dit is van belang als u de methylprednisolon meer dan 2 weken achter elkaar gebruikt. Als u met deze medicijnen stopt stijgt de hoeveelheid methylprednisolon juist. Overleg hierover met uw arts of apotheker. Dus ook als u met een van deze medicijnen gaat stoppen.
• Sommige medicijnen tegen hiv. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Als ik Depo-Medrol gebruik, mag ik dan...

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wat moet ik doen als ik een dosis vergeten ben?

Neem contact op met uw arts als u een afspraak voor een nieuwe injectie bent vergeten.

Kan ik zomaar stoppen met Depo-Medrol?

Heeft u dit medicijn meerdere weken toegediend gekregen en stopt u plotseling? Dan heeft u kans op hevige verschijnselen, zoals hoofdpijn, spierpijn, trillen, duizeligheid, hartkloppingen, diarree, misselijkheid, zwakte en een lamlendig gevoel.
Deze verschijnselen ontstaan doordat uw eigen bijnierschors tijdens het gebruik minder hormonen is gaan aanmaken. Er is immers al voldoende bijnierschorshormoon in het lichaam aanwezig. Als u stopt kan de bijnierschors de hormonen niet ineens gaan produceren.
Het duurt enkele weken tot soms meer dan een jaar voor de bijnierschors weer helemaal op gang is. Bent u ziek of moet u worden geopereerd en bent u minder dan een jaar geleden gestopt met methylprednisolon? Vertel dit aan uw arts. Soms heeft u dan tijdelijk een bijnierschorshormoon nodig.

• Gebruikt u dit medicijn korter dan 3 weken? U kunt meestal in één keer stoppen, zonder dat er ontwenningsverschijnselen ontstaan.
• Heeft u dit medicijn langer gebruikt? Het is mogelijk dat de arts de dosering langzaam afbouwt.
• Heeft u de huidziekte psoriasis? Deze huidziekte kan verergeren als u stopt. Daarom moet u altijd langzaam afbouwen. Ook na gebruik van minder dan 3 weken. Overleg hierover met uw arts of apotheker.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. De officieel geregistreerde gegevens van dit medicijn bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen vindt u op: www.cbg-meb.nl . Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.